Lễ hội Hoa Ban với nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật đặc sắc đã trở thành ngày hội của cả cộng đồng dân tộc sinh sống trên mảnh đất Điện Biên. Ngày trẩy hội là dịp thanh niên trai gái gặp nhau, hò hẹn, tâm tình, vui hội sôi nổi với những trò diễn độc đáo. Âm vang nhộn nhịp của tiếng pí, tiếng khèn, tiếng trống chiêng, con trai thổi khèn, con gái dập dìu múa điệu xòe. Khách du lịch phương xa cũng có thể hòa mình vào không khí nhộn nhịp tưng bừng của Lễ hội để tận hưởng, trải nghiệm những nét văn hóa vùng cao.

Ai lên Điện Biên mùa ban nở hẳn cũng đã nghe truyền thuyết về loài hoa mang sắc trắng phớt tím mơ màng này, về người con gái Thái đẹp người, đẹp nết tên Ban ngày xưa bị ép gả cho nhà giàu, nàng thà chết để giữ trọn mối tình trong sáng, da diết với chàng Khun. Hoa Ban sinh ra từ rừng thẳm, từ quan niệm đẹp đẽ của người xưa, đề cao phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ và ngợi ca tình yêu chân thành lứa đôi, là biểu tượng của tình yêu thủy chung. Và cho đến ngày nay, hoa ban vẫn gắn bó chặt chẽ với đời sống của đồng bào dân tộc Thái.

Theo thông lệ hằng năm Lễ hội Hoa Ban được tổ chức vào trung tuần tháng 3, đây là dịp để giới thiệu, bảo tồn, phát huy các loại hình di sản văn hóa dân tộc của tỉnh Điện Biên mà tiêu biểu là hình tượng “Hoa Ban” biểu trưng cho mảnh đất, con người Điện Biên nói riêng và vùng Tây Bắc nói chung.