Cách trung tâm TP. Điện Biên Phủ chừng 7km về phía Bắc, bản Phiêng Lơi hiện lên như một vùng đất nhỏ bé nhưng giàu bản sắc. Bản có gần 300 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào Thái sinh sống lâu đời. Tên bản “Phiêng Lơi” theo lời người cao tuổi giải thích, “Phiêng” là vùng đất bằng phẳng, còn “Lơi” là cách gọi chệch đi theo thời gian. Ẩn trong cái tên mộc mạc ấy là mong muốn cuộc sống bình yên, trọn vẹn của bao thế hệ người Thái nơi đây. Tựa lưng vào núi, hướng mặt ra dòng Nậm Rốm, Phiêng Lơi tuân theo thế “sơn chầu thủy tụ” – cách chọn đất dựng bản của người Thái xưa. Từ xa nhìn lại, bản giống như bức tranh thủy mặc  những nếp nhà sàn nép mình bên dòng suối trong lành uốn lượn, xung quanh là núi đồi xanh thẳm tạo nên một cảm giác yên bình.

Dạo bước qua chiếc cầu nhỏ dẫn vào bản, du khách sẽ bắt gặp những ngôi nhà sàn được dựng bằng gỗ tốt, tre, nứa hoặc vầu. Điểm đặc biệt là nhiều ngôi nhà vẫn giữ được các hoa văn truyền thống – từ đường nét khắc họa trên lan can, bậu cửa đến những tấm ván trang trí hình răng cưa. Trong bối cảnh kiến trúc Thái ở nhiều nơi dần bị thay đổi, Phiêng Lơi vẫn giữ trọn vẻ đẹp cổ truyền.

Không chỉ lưu giữ không gian sống, người dân ở đây còn bảo tồn gần như nguyên vẹn trang phục truyền thống, các làn điệu dân ca – dân vũ, lễ hội, trò chơi dân gian và cả nghề dệt thổ cẩm. Du khách đến thăm bản có thể thử dệt vải, nghe tiếng khung cửi lách cách, cảm nhận nét đẹp lao động bình dị của người dân.

Ẩm thực Phiêng Lơi cũng là một trải nghiệm đáng nhớ. Tất cả nguyên liệu – từ rau rừng, cá suối cho tới thịt trâu, thịt lợn – đều được người dân nuôi trồng và chế biến theo đúng cách truyền thống. Du khách có thể thưởng thức những món đặc trưng như măng đắng chấm chẩm chéo, cá suối nướng, thịt trâu chấm nậm pịa, rau rừng xào, nộm hoa ban… cùng hương rượu sắn nồng ấm. Mỗi món ăn đều đậm vị núi rừng, mộc mạc mà khó quên.

Đến Phiêng Lơi hôm nay như càng trở nên cuốn hút với những điệu  xòe Thái rực rỡ hòa cùng tiếng hát, tiếng đàn, tiếng vui cười khiến khoảng cách giữa du khách và người dân như tan biến. Ai từng một lần hòa mình vào không khí ấy đều mang theo những cảm xúc bồi hồi, nhớ mãi không thôi. Phiêng Lơi không chỉ là một điểm đến du lịch – đó là nơi lưu giữ trọn vẹn nét văn hóa truyền thống của dân tộc Thái giữa núi rừng Điện Biên, để bất kỳ ai ghé thăm đều có thể tìm thấy sự bình yên và những trải nghiệm chân thật nhất.

Ảnh: Quàng Đạt