Người Thái đen có rất nhiều những nét văn hóa riêng độc đáo và một trong những nghi lễ không thể thiếu đó là "Tằng cẩu". Nghi lễ Tằng cẩu được thực hiện trong lễ cưới truyền thống của người Thái đen và là một trong những phần không thể thiếu để chúc phúc cho cô dâu, chú rể.

Hình ảnh những người phụ nữ thái Tằng cẩu thể hiện mình đã có chồng

Người Phụ nữ người Thái đen khi lấy chồng, theo phong tục phải búi tóc lên trên đỉnh đầu gọi là Tằng cẩu. Tóc trên Tằng cẩu là tóc rụng của chính cô gái thái, và một phần tóc của mẹ chồng cho để độn lên thêm khi Tằng cẩu để búi tóc được to, đầy đặn. Tằng cẩu càng lớn chứng tỏ gia đình càng hoà thuận, hạnh phúc, ấm no. Trong lễ cưới truyền thống, người ta tổ chức trang trọng lễ tằng cẩu. Từ lúc cô gái Tằng cẩu lên, được bố mẹ chồng đón về làm dâu thì phải quan tâm quán xuyến các công việc trong gia đình, không bao giờ thả tóc xuống nữa. Mái tóc ấy sẽ đi cùng đến hết cuộc đời. Khi chồng còn sống thì Tằng cẩu búi ở giữa đỉnh đầu, khi chồng chết thì Tằng cẩu búi về bên phải, lấy chồng lần 2 thì búi về bên trái. Do vậy, khi nhìn vào cách búi tóc của người phụ nữ Thái, du khách có thể biết được tình trạng hôn nhân của người đó. Tằng cẩu là dấu hiệu để phân biệt giữa phụ nữ có chồng và chưa chồng. Một mặt Tằng cẩu thể hiện sự thủy chung của người phụ nữ, mặt khác là cách tôn trọng chồng và gia đình nhà chồng.

Nghi lễ Tằng cẩu diễn ra cũng rất đặc biệt, được thực hiện một cách long trọng và là một phần không thể thiếu tại lễ cưới truyền thống của người Thái Đen. Lễ Tằng cẩu sẽ được tiến hành tại nhà cô dâu, phía buồng cô dâu ngủ trên nhà sàn truyền thống của người Thái trước khi nhà trai sang rước dâu.

Mâm lễ chuẩn bị lễ Tằng Cẩu

Chuẩn bị nghi lễ bao gồm cần đầy đủ một mâm lễ, 1 xa búi tóc,1 đôi búi tóc giả, 1bộ áo cóm và váy, 1 trâm cài tóc, 2 vòng tay bạc, 1 xà tích, 1gương, 1 cái lược, 1 dây thắt lưng, 2 bát gạo, 2 quả trứng được đặt lên bát gạo, 2 bông hoa được cắm trên hai bát gạo, 1 cọn vải trắng, 1 cọn vải kẻ đỏ, 1 bát nước cỏ mần  rượu đặt bên cạnh; 1 bát nước trắng trong có: Ba hòn sỏi thả vào bát nước là tượng trưng cho gia đình luôn có 3 thế hệ cùng chung sống khỏe mạnh và cầu cho đôi vợ chồng trẻ vững niềm tin xây dựng tổ ấm hạnh phúc, cũng như những hòn sỏi kia dù ngâm trong nước hay ở ngoài bãi sông suối vẫn luôn cứng cỏi không bao giờ bị mối mọt mục nát; 3 búi rau mần trầu ba vườn để nhúng lược vào chải tóc cô dâu, với ý nghĩa: Ba búi cỏ mần trầu thả vào bát nước tượng trưng gia đình luôn có 3 thế hệ cùng chung sống đoàn kết, làm ăn phát đạt, lộc tài sinh sôi nảy nở, êm ấm, hạnh phúc như búi mần trầu. Từ một gốc mần trầu, mọc nhiều nhánh mần trầu non sum suê vây quanh mần trầu mẹ thành bụi to, tạo cho bộ rễ chắc hơn, xanh mượt, khó nhổ, cho vào bát nước chải tóc là để tóc chắc, khỏe, mượt, dài nhanh, không bị rụng.

Hình ảnh lễ Tằng cẩu

Sau khi chuẩn bị đầy đủ mâm lễ, người được chọn để làm lễ Tằng cẩu thường là mẹ hoặc cô dì của cô dâu, rồi mời mẹ chú rể cùng tiến hành. Họ sẽ đứng ở phía sau lưng cô dâu bắt đầu chải tóc, búi tóc và cài trâm cho con dâu. Vừa tiến hành bà mẹ vừa chúc con dâu sức khỏe, sống hạnh phúc  và chúc sinh con trai con gái khỏe mạnh, từ nay đã về làm dâu con trong nhà mong con cùng cố gắng để tạo nên một gia đình hạnh phúc.

Sau khi làm lễ búi tóc, cô dâu và chú rể cùng nhau uống 2 chén rượu và mời mọi người trong nhà cầu mong nhận được may mắn. Bà mối thay mặt nhà trai có lời cảm ơn nhà gái đã có sự quan tâm, đồng tình ủng hộ và tạo điều kiện cho nhà trai tiến hành làm lễ cưới cho hai con đạt kết quả tốt đẹp thành vợ, thành chồng. Sau lễ Tằng cẩu, cô gái phải luôn búi tóc vừa để làm đẹp vừa như là một dấu hiệu thông báo cho các chàng trai khác biết họ đã có chồng. Thể hiện được sự trưởng thành của người con gái tiến tới một cuộc sống mới với trách nhiệm cao hơn.

Trách nhiệm, đạo lý mang tính truyền thống của người Thái được trao cho cô dâu mới được biểu đạt qua mái tóc Tằng cẩu vô cùng tinh tế. Tằng cẩu được người Thái đen coi trọng, bởi nó để lại dấu ấn quan trọng trong suốt cả cuộc đời người phụ nữ. Cuộc sống hôm nay dù có nhiều thay đổi, nhưng mái tóc tằng cẩu vẫn được người phụ nữ Thái đen gìn giữ trong mọi hoạt động của đời sống. Mái tóc Tằng cẩu tô điểm thêm cho sắc đẹp, cho cốt cách, tâm hồn của người phụ nữ Thái....