Hoa Ban nở thành người con gái Thái

Áng mây bay trong thau nước gội đầu

(Gửi Lai Châu - Nhà Thơ Trần Mạnh Hảo)

Lời bài hát và tứ thơ ấy vang lên như báo hiệu một mùa Hoa Ban đang đến. Chẳng biết từ bao giờ và từ khi nào mà những áng thơ văn, những bài hát về Hoa Ban lại hay và bao mê say đến vậy. Những nhạc sĩ, nhà văn nhà thơ viết về Hoa Ban với những tình cảm sâu nặng dành cho loài hoa đẹp, biểu tượng đặc trưng của mảnh đất miền Tây Bắc. Hiện nay, có rất nhiều địa phương trồng Hoa Ban nhưng không nơi nào hoa đẹp và trắng trong như Hoa Ban ở Tây Bắc.

Du khách và Hoa Ban (ảnh Hải Biên Lê)

Mẹ thiên nhiên đã ban tặng cho núi rừng Tây Bắc loài hoa đẹp, loài hoa ấy đã trở thành biểu tượng bất diệt cho tình yêu trong sáng, thủy chung của những chàng trai, cô gái nơi đây, biểu tượng cho cuộc sống hạnh phúc, no ấm. Hoa Ban gắn với truyền thuyết về nàng Ban xinh đẹp nhưng lại có chuyện tình đầy nước mắt với chàng Khum. Nếu phương Tây có mối tình oan trái giữa Romeo và Juliet thì Tây Bắc lại có mối tình mãnh liệt nhưng cũng đầy éo le của Chàng Khum và nàng Ban. Chuyện kể lại rằng, ngày xửa ngày xưa ở xứ Mường Then - Mường Trời Tây Bắc có một cô gái tên Ban, xinh đẹp, nết na và có giọng hát mê đắm lòng người. Đã có biết bao chàng trai khắp xứ muốn được nàng để mắt nhưng nàng đã thầm trao yêu thương cho một chàng trai giỏi săn bắn và làm nương đó làm chàng Khum. Nhưng Khum quá nghèo, nên cha nàng đã hứa gả nàng cho con trai tạo mường mà nàng không muốn. Buồn phiền khi thấy cha bàn chuyện cưới hỏi, nàng đã chạy đi tìm chàng Khum nhưng chàng đã lên núi. Tuyệt vọng, nàng Ban bèn buộc chiếc khăn piêu của mình vào cầu thang nhà chàng Khum rồi vượt núi, vượt đèo tìm chàng. Cuối cùng, kiệt sức, nàng gục xuống chết trên núi. 

Con đường Hoa Ban tại cửa khẩu Tây Trang (ảnh Xuân Hòa)

Nơi ấy sau này mọc lên một loài cây ra hoa trắng muốt. Dân Mường Then liền gọi là Hoa Ban và coi đó là loài hoa tượng trưng cho hoa tình yêu chung thuỷ. Về phần chàng Khum, về đến nhà, nhìn thấy chiếc khăn Piêu, hiểu ra sự tình chàng vội vã đi tìm Ban, cuối cùng chàng chết vì kiệt sức, hóa thành con chim, sống cuộc đời lẻ loi, bay khắp núi rừng với hy vọng tìm ra người yêu. Cứ đến mùa xuân, khi hoa Ban nở, chim lại cất tiếng gọi bạn tình da diết.Mỗi khi hoa Ban nở trắng núi rừng, trai gái trong những bản mường lại ca hát nhảy múa mừng mùa hoa Ban và bày tỏ tình yêu đôi lứa với hy vọng sẽ có được một tình yêu thủy chung son sắc như nàng Ban và chàng Khum.

Hoa Ban trong tiếng Thái có nghĩa là Hoa ngọt. Cứ độ xuân về khi cái lạnh của mùa đông qua đi, các cành cây khẳng khiu trụi lá kia bắt đầu trồi lên những mầm non của sự sống, từ những nhánh, cành cây lá mọc lên thành hình trái tim xếp cạnh nhau, những nụ hoa hé nở ra những màu trắng muốt và một cánh hồng lên như màu máu nơi con tim đập vậy. Hoa nở từ tháng 2 trải tràn qua tháng 3 và tháng 4 hàng năm, những cây Ban, rừng ban bạt ngàn nơi cuối trời Tây Bắc, từng chùm Ban lúc thì như mây trắng vắt ngang qua đỉnh núi, lúc thì tràn dưới tận thung lũng sâu tạo nên một khung cảnh nên thơ, hùng vĩ, mà đẹp đến nao lòng du khách gần xa đến đây để ngắm nhìn.

Hình ảnh rừng Hoa Ban bạt ngàn tại núi rừng Tây Bắc (nguồn trang Du lịch Việt)

Đến với Điện Biên, là đến với xứ sở của Hoa Ban, đến với thành phố Hoa Ban, đến với câu chuyện tình yêu đã đi vào huyền thoại. Năm qua đi, tháng qua đi nhưng Hoa Ban đến mùa vẫn nở, tình yêu vẫn bắt đầu mỗi độ xuân về. Cùng đến Điện Biên ngắm Hoa Ban và cùng bắt đầu cho những câu chuyện tình yêu thủy chung bạn nhé./.